ନବରାତ୍ରିର ୯ ଦିନରେ ମାତା ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ୯ଟି ଅବତାରକୁ ପୂଜା କରାଯାଏ। ବହୁ ଆଡମ୍ବର ସହ ପାଳନ କରାଯାଏ ଏହି ୯ଦିନ । ତେବେ କିଛି ଘରେ ଏହି ସମୟରେ ସଞ୍ଜୀ ମାତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଘରେ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି । ଯାହା କଳା ଏବଂ ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସଞ୍ଜୀ ମାତା କିପରି ଓ ନବରାତ୍ରିରେ ତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ…
କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାଧାରଣ ମା’ଙ୍କର ପୂଜା ହୁଏ:
ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର କିଛି ଗ୍ରାମ ବ୍ୟତୀତ ସଞ୍ଜୀ ପର୍ବ ମଧ୍ୟ ପଶ୍ଚିମ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ମହାନ ଉତ୍ସବରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ । ତେବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେମାନେ ଏହି ଉତ୍ସବକୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂ ଏନସିଆରରେ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରୁଛନ୍ତି ।
ଏହା କିପରି ସାଧାରଣ ଅଟେ ?
ସଞ୍ଜୀ ପର୍ବରେ ସଞ୍ଜୀ ମାତା ଘରେ ହିଁ ତିଆରି ହୋଇଥାଏ । ଏହାକୁ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ମାଟି ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ମାଟି ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ଚିତ୍ର ଆକୃତିର ହୋଇ ତା’ପରେ ଗାଈ ଗୋବର ବ୍ୟବହାର କରି କାନ୍ଥରେ ଲେପନ କରାଯାଏ । ସଞ୍ଜୀ ମାତାଙ୍କ ଚିତ୍ର ସହିତ କାନ୍ଥରେ ୯ ନବରାତ୍ରୀ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ତିଆରି କରାଯାଇଛି । ସଞ୍ଜୀ ମାତାଙ୍କୁ ଚୁଡି, ବିନ୍ଦି ଓ ସିନ୍ଦୁର କରାଯାଇଥାଏ । ଏକ ସୁନ୍ଦର ଲୁକ୍ ଦେବା ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ନବରାତ୍ରୀର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ପୂଜା କରାଯାଏ ।
ଝିଅମାନେ ପୂଜା କରନ୍ତି ?
ସଞ୍ଜୀ ପର୍ବ ମୁଖ୍ୟତଃ ମହିଳା ଏବଂ ବାଳିକାମାନେ କରିଥାନ୍ତି । । ସେମାନେ ଏକାଠି ସଞ୍ଜୀ ତିଆରି କରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ୯ ଦିନ ପୂଜା କରନ୍ତି । ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଝିଅମାନେ ସଞ୍ଜୀ ମାତାଙ୍କର ଆରତୀ ଏବଂ ଭଜନ ଗାନ କରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ତାଙ୍କୁ ଭୋଗ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି । ସମସ୍ତ ଝିଅ ପରସ୍ପରର ଘରକୁ ଯାଇ ସାଧାରଣ ପୂଜା କରନ୍ତି ।
ଦଶହରା ଦିନ ହୋଇଥାଏ ବିସର୍ଜନ:-
ସଞ୍ଜୀ ମାତାଙ୍କୁ ୯ ଦିନ ପୂଜା କରିବା ପରେ ସେ ଦଶମ ଦିନରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଦଶହରା ଦିନ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଏ । ବିସର୍ଜନ ପୂର୍ବରୁ ସଞ୍ଜୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଭୋଗ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ । ଏହା ପରେ ଏହାକୁ କାନ୍ଥରୁ ବାହାର କରି ନିକଟସ୍ଥ ପୋଖରୀରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଏ ।
