ବିହାର : ବିହାରର ରାଜନୀତି ଉପରେ ଯେତେବେଳେ ଆଲୋଚନା ହୁଏ । ପ୍ରତି ଆଲୋଚନା ଯେଉଁ ନାମ ନ ନେଇ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ ଏବଂ ସେହି ନାମ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ନାମ । ଲାଲୁ ବିହାରର ନେତା ଯିଏକି ତାଙ୍କ ଭାଷଣ କାରଣରୁ ବିହାରରେ ଯେତିକି ଲୋକପ୍ରିୟ, ସେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଲୋକପ୍ରିୟ ।
ଦଳ ହେଉ କି ବିରୋଧୀ, ଯେତେବେଳେ ପ୍ରତି ଦଳର ନେତା ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ସହିତ ଘର ଭିତରୁ ବାହାରେ କଥା ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଯତ୍ନର ସହ ଶୁଣିବେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ମଜାଳିଆ କଥାରେ ହସିବେ । ୧୯୪୮ ମସିହା, ଆଜିର ଦିନ ଅର୍ଥାତ ଜୁନ୍ ୧୧, ବିହାରର ଫୁଲୱରିଆରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ । ୧୯୫୪ ମସିହାରେ ସେ ପାଟନାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ୧୯୬୫ରେ ପାଠ ପଢା ସମାପ୍ତ କରି ୧୯୬୬ରେ ପାଟନା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ ।
ଏଠାରୁ ଛାତ୍ର ରାଜନୀତିରେ ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଦେଇଥିଲା । ସେ ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ୧୯୬୭ ରୁ ୬୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଟନା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଛାତ୍ର ସଂଗଠନର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୭୦ରେ ବିଏ ପାସ୍ କରିଥିଲେ, ଯଦିଓ ସେ ଛାତ୍ର ସଂଗଠନର ସଭାପତି ନିର୍ବାଚନରେ ହାରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ପାଟନା ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ କିରାଣୀ ଭାବରେ ଚାକିରି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ଯଦିଓ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ ରାଜନୀତିରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା । ୧୦୭୩ ମସିହାରେ ରାବ୍ରି ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ବିବାହ ପରେ ସେ ପାଟନା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆଇନ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ପୁନଃ ନାମ ଲେଖାଇଲେ । ଏଥର ଗତଥର ଛାଡିଥିବା ବ୍ୟବଧାନ ମଧ୍ୟ ପୂରଣ ହେଲା । ଲାଲୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ର ସଂଗଠନର ସଭାପତି ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ୧୯୭୪ ରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିହାର ଛାତ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେଛାତ୍ର ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଆଗେଇ ନେଇଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୯୭୫ରେ, ଜରୁରୀକାଳୀନ ସମୟରେ, ତାଙ୍କୁ MISA ଅଧୀନରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା ।
୧୯୭୭ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜନତା ପାର୍ଟି ଟିକେଟରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରି ଜିତିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ସେ ୧୯୮୦ ରେ ସୋନପୁରରୁ ବିଧାୟକ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ। ତା’ପରେ ୧୯୮୫ରେ ସେ ପୁନର୍ବାର ଏହି ବିଧାନସଭା ଆସନରୁ ଜିତିଥିଲେ । ବର୍ଷ ୧୯୮୯ ଥିଲା ଏବଂ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କୁ ଆଉ ଏକ ବଡ ଦାୟିତ୍ୱ ମିଳିଥିଲା । ସେ କର୍ପୁରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ବଦଳରେ ବିହାର ବିଧାନସଭାରେ ବିରୋଧୀ ଦଳର ନେତା ହୋଇଥିଲେ ।
ସେହି ବର୍ଷ ସେ ଛପରାରୁ ସାଂସଦ ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୯୦ରେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିହାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଗାଦି ସମ୍ଭାଳିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଯାଦୁ ୧୯୯୫ ବିହାର ବିଧାନସଭାରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା, ଏବଂ ଦଳ ନିର୍ବାଚନରେ ଜିତିଥିଲା । ଆଉ ଲାଲୁ ପୁଣିଥରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୯୬ ମସିହାରେ, ସେ ଜନତା ଦଳର ସଭାପତି ହୋଇଥିଲେ । ଏହା ପରେ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୯୯୭ ମସିହାରେ ଜନତା ଦଳ ଭାଙ୍ଗି ବିଭାଜିତ ହେଲା ଏବଂ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ ରାଷ୍ଟ୍ରିୟ ଜନତା ଦଳ ଗଠନ କଲେ ।
ଏଠାରୁ, ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ପାଇଁ ଆଗାମୀ ରାସ୍ତା ଟିକେ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ହୋଇଗଲା । ଏହି ସ୍କାମ ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା । ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଛାଡିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଆଉ ପତ୍ନୀ ରାବ୍ରୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କରିଥିଲେ । ୨୦୦୦ ମସିହାରେ, ରାଘୋପୁର ଏବଂ ଦାନାପୁରରୁ ବିଧାୟକମାନେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଦଳ ବିଧାନସଭାରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିନଥିଲା ।
ତେବେ କଂଗ୍ରେସ ସହଯୋଗରେ ରାବ୍ରି ଦେବୀଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଚେୟାରରେ ରଖିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ଆୟରୁ ଅଧିକ ସମ୍ପତ୍ତି ମାମଲାରେ, ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ତୃତୀୟ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ, ଏସବୁ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରାକୁ ଅଟକାଇ ନଥିଲା । ୨୦୦୪ରେ ଯେତେବେଳେ ମନମୋହନ ସିଂଙ୍କ ସରକାର ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କୁ ରେଳ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଏକ ବଡ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
ଅବଶ୍ୟ, ୨୦୦୫ରେ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏନଡିଏ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଜିତି ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲା । ୧୫ ବର୍ଷ ପରେ ଲାଲୁ ପରିବାରର ‘ଅଧିକାର’ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ, ୨୦୦୯ରେ, ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ମଧ୍ୟ ମନମୋହନ ସିଂ ସରକାରରେ ଚାଲିଗଲା । ଚାରା ଦୁର୍ନୀତି ସ୍କାମ୍ ମାମଲାରେ ସେ ଦୋଷୀ ୨୦୧୩ ରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଉପରେ ଏକ ନିଷେଧାଦେଶ ରହିଥିଲା ।
୨୦୧୫ ମସିହାରେ, ଲାଲୁ-ନୀତୀଶ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ବାହିନୀ ସହିତ ଲଢିବା ନାଁରେ ଏକାଠି ହୋଇଗଲେ । ବାସ୍ତବରେ, ୨୦୧୫ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ ସର୍ବାଧିକ ୮୧ ଟି ଆସନ ପାଇଥିଲେ । ନୀତୀଶଙ୍କୁ ଜନତା ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ନୀତୀଶ କୁମାର ଲାଲୁଙ୍କ ଦଳ ଛାଡି ପୁଣି ଏନଡିଏ ସହିତ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ ।
